Het Wijngaardeniersgilde, dat haast alle 180 commerciële wijnbouwers in Nederland omvat, is blij met de opbrengsten. In Groesbeek, het grootste wijndorp van Nederland, zijn de Nederlandse Wijnfeesten en daar wordt gevierd dat de laatste 10 jaar in Nederland de wijnbouw een grote vlucht heeft genomen.
Dat komt vooral door de introductie van nieuwe druivenrassen, die goed bestand zijn tegen het klimaat. In NL ligt nu ongeveer 250 hectare aan wijngaarden, met een opbrengst voor meer dan een miljoen flessen per jaar.
Er is nu niet alleen witte Nederlandse wijn, maar tegenwoordig komt er ook rood, rosé en mousserende wijn uit de Nederlandse wijngaarden. In alle provincies zijn wijnbouwers te vinden. Veruit de meeste zijn gevestigd in Gelderland, en dan voor al in Groesbeek. Dit dorp is heuvelachtig en heeft lössgrond, dat prima is voor de druiventeelt. In Groesbeek komt ook het nationale Wijncentrum.
Dit geeft het Amerikaans wetenschappelijk instituut PNAS aan.
Noord-Europa gaat grote kansen bieden op goede wijnbouw. Het wordt nog wel even een zoektocht welke druivensoort bij welke grondsoort past, maar dat is een kwestie van testen.
Er is één nadeel: NL kent niet veel akkers die geschikt zijn voor wijn. Waar echter wijnstokken gedijen, zal daar wijn van uitstekende kwaliteit van gemaakt kunnen worden. „Klimatologisch staan we er nu erg goed voor”, zegt wijnspecialist Geurt van Rennes. Druiven die prima zijn voor ons land zijn: pinot gris, pinot blanc, chardonnay.
Nederland kent als wijnland nu al 260 hectare wijnbouw. Maar helaas is niet alle Nederlandse bodem geschikt voor wijnbouw. Van Rennes: „Lemige steenachtige kleigrond is goed. Zandgrond niet. Veengronden zijn ook ongeschikt. Daarnaast moet het grondwater diep liggen en moet je een helling hebben. Dat hoeft niet veel te zijn, maar dat voorkomt vorstschade.”
Wijnbouw is een prachtige bezigheid, maar het is hard werken en je moet er in Nederland geen gouden bergen van verwachten.
Ter gelegenheid van de Open Wijngaardendag laten we enkele ondernemers aan het woord over hun ervaringen met het uitbaten van een eigen wijnboerderij. "Veel wijnboeren hebben dollartekens in hun ogen als ze eraan beginnen en die houden er snel weer mee op", zegt Peter Pels van Wijngoed Havelte. "Het is hard werken, je bent er dag en nacht mee bezig en moet er echt passie voor hebben."
Ook Leon Masselink van Wijngoed Montferland heeft al veel andere wijnboeren het bijltje erbij neer zien leggen. "Veel mensen onderschatten het enorm. Zelf moet ik toegeven dat ik er ook naïef ben ingestapt. Je hebt met veel investeringen te maken in het begin en het vermarkten is echt een vak apart. Je moet van de grond af een klantenkring opbouwen."
Daar komt nog bij dat het even duurt voordat je als wijnboer al je inspanningen vertaald ziet in de eerste harde munten. "Pas 5 jaar na aanplant kun je je eerste wijn oogsten", legt Masselink uit. "Bij rode wijn duurt het nog langer. Rendabel is het bijna niet te maken. Ik denk dat hooguit drie NL boeren er van kunnen leven."
Peter Pels beaamt dat: "Wij zijn nu 12 jaar bezig en pas dit jaar verwachten we voor het eerst winst te draaien." "Wijn verbouwen is voor mij een uit de hand gelopen hobby. En een hobby kost nu eenmaal geld", zegt ook Albert Maessen van wijngaard Kruisboom in het Zuid-Limburgse Klimmen. "Wij hebben 2000 planten, maar het hangt maar net van de kwaliteit van de oogst af hoeveel flessen je daaruit haalt."
Want één ding weet je als wijnbouwer zeker: je weet niets zeker. De oogst wordt nu eenmaal zwaar beïnvloed door het weer. Dat is in Nederland zo onbestendig dat er in een relatief klein gebied grote regionale verschillen zijn.
Al met al is het niet slecht, maar we hadden beter verwacht." Daar voegt Pels een echte wijnboerenwijsheid aan toe: "We zijn pas blij als het in het wijnvat zit."
FD, Irma Puma, 11 sep 2015| Tegenwoordig staat de wijn van Nederlandse bodem op menukaarten van prestigieuze restaurants en wint hij prijzen op internationale concoursen. Maken Nederlanders nu betere wijn? Op bezoek bij de Apostelhoeve in Maastricht.
"Je kunt onmogelijk nu komen". Buiten is het kwik gestegen tot ver boven 30 graden. Een week later vertelt hij dat onder invloed van dit soort temperaturen de wijnscheuten met wel 10 centimeter per dag de ranken uit schieten. ‘En dan moeten we meteen in actie komen, anders raakt alles verstrengeld.’
Tot ver na zonsondergang stond hij die dag samen met vader Hugo en zoon Robin in de wijngaard de scheuten op te binden. Drie generaties wijnmakers aan het bikkelen in Zuid-Limburg, net ten zuiden van Maastricht.
Wijn maken in NL, het vergt aandacht. Want in tegenstelling tot zuidelijker landen, waar het kwik soms maanden achtereen rond eenzelfde temperatuur blijft hangen, is het klimaat hier wisselvallig en nat. Voedingsbodem voor onrijpe druiven, schimmels en een slecht wijnimago. Althans, dat was lange tijd de heersende mening. Maar dat tij is aan het keren. Want niet alleen is het aantal commerciële wijngaarden in Nederland sinds de eeuwwisseling geëxplodeerd (nu zo’n 170), ook kwalitatief is de Nederlandse wijn inmiddels enorm verbeterd.
Wat is er aan de hand? Heeft de opwarming van de aarde zo’n vlucht genomen dat we hier inmiddels mediterrane weersomstandigheden kennen? Dat valt tegen. Wel is de kennis over wijn maken de laatste decennia flink toegenomen. Volgens sommigen zozeer dat Nederland de ruim 500 jaar achterstand op klassieke wijnlanden in minder dan 50 jaar heeft ingehaald.
Een deel van de groei zit ook boven de rivieren. Toen halverwege de jaren negentig in Nederland de ‘hybridedruif’ werd geïntroduceerd, een druif die sneller rijpt en minder zon nodig heeft voor een behoorlijk alcoholpercentage, ruilden veel boeren hun piepers in voor wijnranken. Hoewel Hulst blij is met de toename van het aantal domeinen, is hij minder te spreken over de wijnen die er van deze regent-, rondo-, cabernet cortis- en johanniter-druiven worden gemaakt. ‘Door hun snelle groei hebben de druiven minder smaak en heeft de wijn minder diepgang.’ Maar hij weet ook dat hij makkelijk praten heeft vanaf zijn terroir op de Louwberg, waar mergel, kalk en löss zijn wijnen een minerale smaak geven en waar beschutte heuvelruggen zorgen voor een gezonde rijping.
Mathieu Hulst heeft een bloeiend bedrijf. Negen hectare waar klassieke druiven als riesling, pinot gris, müller-thurgau en auxerrois goed gedijen.
Het was Hulst senior die hier in 1970 de eerste 1200 wijnstruiken in de grond stak. Meer dan een beetje experimenteren was het niet. ‘Maar al snel merkte ik dat wijn zoveel meer verhaal heeft dan appels. Ik volgde een cursus, keek wat af bij de buren en 9 jaar later won ik mijn eerste gouden medaille.’ De eerste anderhalve hectare werd in 1983 uitgebreid met nog eens 2 hectare en groeide gestaag tot 9 in de jaren daarna. Hulst: ‘Ik weet nog dat we in 1988 voor het eerst 20.000 flessen in de kelder legden. Wie moet dat allemaal opdrinken, vroegen we ons toen af.’
Want waar vroeger in de kelder oude tuinslangen met gaatjes de wijnvaten koel hielden, staan nu stalen tanks met computergestuurde klimaatbeheersers. En op het land trillen oogstmachines de rijpe druiven van de trossen. Je zou bijna zeggen dat er niets meer fout kan gaan, zegt Hulst geamuseerd. ‘Totdat het kwik stijgt: dan moeten we alle zeilen bijzetten om de oogst te redden. Daar kan geen machine tegenop.’
